వినాయక చవితి….హిందువులకు ముఖ్యమైన పండగ. దేశవ్యాప్తంగా ఈ పండుగను అత్యంత వైభవంగా, ఉత్సాహంగా జరుపుకుంటారు. ఈ ఏడాది సెప్టెంబర్ 18 నుంచి 28 వరకు జరగనుంది. కొన్ని ప్రాంతాలలో సెప్టెంబర్ 19న కూడా జరుపుకుంటారు. పది రోజుల పాటు జరిగే ఈ ఉత్సవం గణేశుడి జన్మదినాన్ని పురస్కరించుకుని, ప్రజలు జ్ఞానం, శ్రేయస్సు, అదృష్టం, మంచి ఫలాల కోసం వినాయకుడిని ప్రార్థిస్తారు. వినాయక చవితి పూజకు శుభ సమయం, పూజా విధానం, ప్రాముఖ్యత, వేడుక పద్ధతుల గురించి తెలుసుకుందాం.
వినాయక చవితి చరిత్ర:
వినాయక చవితి 12వ శతాబ్దంలో మహారాష్ట్రలో ఉద్భవించిందని నమ్ముతారు. ఈ పండుగను మరాఠా రాజు శివాజీ మహారాజ్ ప్రాచుర్యంలోకి తెచ్చారని చెబుతారు. అతను తన ప్రజలను ఏకం చేయడానికి, హిందూ సంస్కృతిని ప్రోత్సహించడానికి ఈ పండుగను జరిపించారని చెబుతుంటారు. ప్రారంభంలో ఇది మహారాష్ట్రలో మాత్రమే జరుపుకునేవారు.. కానీ తరువాత భారతదేశం, ప్రపంచంలోని ఇతర ప్రాంతాలకు వ్యాపించింది. భారతదేశం, నేపాల్, మారిషస్, దక్షిణాఫ్రికాతో సహా అనేక దేశాలలో ఇప్పుడు ఈ పండుగను చాలా ఉత్సాహంగా జరుపుకుంటారు.
ప్రాముఖ్యత:
గణేశ చతుర్థి ఏనుగు తల గల గణేశుడు, జ్ఞానం, శ్రేయస్సు, అదృష్టానికి దేవుడు పుట్టిన గుర్తుగా జరుపుకుంటారు. గణేశుడు అడ్డంకులను తొలగించి అదృష్టాన్ని ప్రసాదిస్తాడని నమ్ముతారు. ఈ పండుగ హిందువులు తమ సంస్కృతి, వారసత్వాన్ని జరుపుకోవడానికి కలిసి రావడానికి గొప్ప రోజు.
వ్రత కథ:
హిందూ పురాణాలలో, పార్వతీ దేవి స్నానం చేస్తున్నప్పుడు తనను రక్షించడానికి శివుడు లేనప్పుడు చందనంతో గణేశుడిని సృష్టించింది. శివుడు లోపలికి ప్రవేశించడానికి ప్రయత్నించినప్పుడు, గణేశుడు అతనిని ఆపి వాగ్వాదం ప్రారంభిస్తాడు. తన తల్లి ఆజ్ఞను అనుసరించి, గణేశుడు శివుని మార్గాన్ని అడ్డుకున్నాడు. దీంతో కోపోద్రిక్తుడైన శివుడు గణేశుడి తలను శరీరం నుంచి వేరు చేశాడు. ఇది చూసిన తరువాత, పార్వతీ దేవి కాళీ అవతారంగా రూపాంతరం చెందింది. కోపంతో విశ్వాన్ని నాశనం చేస్తానని బెదిరించింది. అప్పుడు శివుడు తన తప్పును గ్రహించి గణేశుడి తల స్థానంలో ఏనుగు తలను పెట్టాడు. ఈ దృశ్యం జీవితం, మరణం, పునర్జన్మ యొక్క చక్రాన్ని సూచిస్తుంది.
వ్రత నియమం:
ఈ వ్రతం పాటించేవారు ఉదయాన్నే స్నానం చేయాలి. ఉదయం నుండి సూర్యోదయం వరకు ఉపవాసం ఉంటుంది. ఉపవాసం ఉండగా సాత్విక ఆహారం రోజుకు ఒకసారి తీసుకోవచ్చు. పండ్లు, పాలు, పండ్ల రసం, ఖీర్, రాజ్‌గిరా వంటి ఆహారాలు రోజు తీసుకోవచ్చు. కానీ నూనెలో వేయించిన ఆహారాన్ని తినకూడదు.
పూజా విధానం:
– మీ పూజాగదిలో వినాయకుడిని ప్రతిష్టించండి.
– విగ్రహంపై కొంచెం నీరు చల్లి పుష్పాలు సమర్పించండి.
– గణేశ మంత్రాలను జపించేటప్పుడు పువ్వులు, ధూపం, దీపాలను సమర్పించండి.
– పూజ సమయంలో గణేశుడి ఉనికిని సూచించే ఆసనాన్ని సమర్పించండి.
– స్వాగత చిహ్నంగా విగ్రహం పాదాలను కడగడానికి నీటిని అందించండి.
– వినాయకుడికి చేతులు కడుక్కోవడానికి నీళ్ళు సమర్పించండి.
– నీరు, పాలు, పెరుగు, తేనె, నెయ్యితో విగ్రహానికి అభిషేకం చేయండి. విగ్రహాన్ని శుభ్రంగా తుడవండి.
– విగ్రహానికి కొత్త బట్టలు సమర్పించండి.
– విగ్రహాన్ని పుష్పాలు, దండలు, ఆభరణాలతో అలంకరించండి.
– ఆతిథ్యానికి చిహ్నంగా గణేశుడికి పండ్లు, స్వీట్లు, ఇతర రుచికరమైన పదార్ధాలను సమర్పించండి.
– మంత్రం లేదా హారతి జపిస్తూ దీపం వెలిగించి గణేశుడికి సమర్పించండి.
– మీ ప్రార్థనలను సమర్పించండి, మీ కోరికలను తెలియజేయండి, గణపతి నుండి ఆశీర్వాదాలు పొందండి.
– పండుగ చివరి రోజున విగ్రహాన్ని నీటిలో నిమజ్జనం చేయడం ఆనవాయితీ.
